Με την ανακοίνωση των βάσεων εισαγωγής στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, ξεκίνησε και επίσημα το «σαφάρι» αναζήτησης φοιτητικής στέγης για χιλιάδες οικογένειες σε όλη τη χώρα. Η κορύφωση αυτής της προσπάθειας αναμένεται την εβδομάδα του Δεκαπενταύγουστου, αν και πολλοί γονείς και φοιτητές έχουν ξεκινήσει να αναζητούν σπίτι ήδη από την ανακοίνωση των βαθμολογιών, γνωρίζοντας με σχετική βεβαιότητα τη σχολή στην οποία θα εισαχθούν.

Το φετινό τοπίο, ωστόσο, δεν είναι ευνοϊκό. Οι τιμές των ενοικίων συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία, καταγράφοντας αυξήσεις της τάξης του 5% έως 8% σε ανακαινισμένα ή/και πλήρως επιπλωμένα ακίνητα. Παράλληλα, παρατηρείται αύξηση της προσφοράς σε κατοικίες υψηλότερης τιμής, ενώ οι οικονομικές επιλογές περιορίζονται αισθητά. Στο κέντρο της Αθήνας, σχεδόν 9 στα 10 διαθέσιμα ακίνητα έως 50 τ.μ. κοστολογούνται πάνω από 400 ευρώ μηνιαίως. Μάλιστα, 7 στα 10 ξεπερνούν ακόμη και τα 501 ευρώ, όταν μόλις το 2022 αυτό συνέβαινε μόνο για 3 στα 10 ακίνητα.

Μπροστά σε αυτό το σκηνικό, η συγκατοίκηση εμφανίζεται ολοένα και περισσότερο ως μία ρεαλιστική και οικονομικά βιώσιμη λύση. Οι φοιτητές αναζητούν διαμερίσματα μεγαλύτερων διαστάσεων που μπορούν να μοιραστούν με συμφοιτητές ή φίλους, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην εύκολη πρόσβαση σε μέσα μαζικής μεταφοράς και, ιδίως, σε σταθμούς μετρό. Η απόσταση από τη σχολή, παρότι σημαντικός παράγοντας, δεν αποτελεί πλέον το κύριο κριτήριο, καθώς η εύρυθμη και γρήγορη μετακίνηση είναι πολλές φορές πιο κρίσιμη.

Δεν είναι λίγοι οι φοιτητές – κυρίως από την επαρχία – που υποεκτιμούν τις αποστάσεις και τους ρυθμούς ζωής στην Αθήνα. Στην πράξη, ακόμα και όταν διαθέτουν δικό τους μέσο μεταφοράς, διαπιστώνουν ότι ο χρόνος μετακίνησης σπάνια πέφτει κάτω από τα 30-35 λεπτά. Έτσι, η επιλογή κατοικίας σε περιοχή με άμεση σύνδεση με τη σχολή μέσω μετρό ή λεωφορείων είναι καθοριστική για την καθημερινότητά τους.

Ορισμένες περιοχές αναδεικνύονται σταθερά ως εναλλακτικές και συμφέρουσες επιλογές για φοιτητές. Για παράδειγμα, οι φοιτητές του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (πρώην ΤΕΙ Αιγάλεω) στρέφονται στο Περιστέρι, περιοχή με καλή σύνδεση μέσω της γραμμής του μετρό και βασικών οδικών αρτηριών όπως η Λεωφόρος Θηβών και η Λεωφόρος Αθηνών. Αντίστοιχα, όσοι φοιτούν στο Πανεπιστήμιο Πειραιά εξετάζουν περιοχές όπως η Νίκαια, ο Κορυδαλλός, το Μοσχάτο και το Κερατσίνι, με σημαντικό πλεονέκτημα την παρουσία σταθμών μετρό. Για τους φοιτητές της Γυμναστικής Ακαδημίας και του Παντείου Πανεπιστημίου, δημοφιλείς επιλογές είναι ο Υμηττός, η Δάφνη, ο Βύρωνας και η Ηλιούπολη – οικογενειακές γειτονιές με ήσυχο χαρακτήρα και ταυτόχρονα καλή συγκοινωνιακή σύνδεση.

Στο ευρύτερο κέντρο της Αθήνας, τα διαμερίσματα με δύο υπνοδωμάτια και εμβαδό άνω των 60 τ.μ. ενοικιάζονται πλέον από 550 έως 650 ευρώ, ποσό αντίστοιχο με αυτό που απαιτείται για μια μικρή γκαρσονιέρα ή δυάρι σε πιο δημοφιλείς συνοικίες.

Ορισμένες περιοχές αναδεικνύονται σταθερά ως εναλλακτικές και συμφέρουσες επιλογές για φοιτητές. Πολλοί φοιτητές που εισάγονται στο πρώην ΤΕΙ Αιγάλεω, πλέον Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, επιλέγουν το Περιστέρι ως βάση διαμονής. Πρόκειται για γειτονική περιοχή, με άμεση πρόσβαση στο μετρό, που εξασφαλίζει εύκολη και γρήγορη μετακίνηση τόσο προς το κέντρο της Αθήνας όσο και προς άλλες περιοχές του λεκανοπεδίου που εξυπηρετούνται από το δίκτυο σταθερής τροχιάς. Επιπλέον, μέσω της Λεωφόρου Θηβών ή της Λεωφόρου Αθηνών (γνωστής και ως Λεωφόρου Καβάλας), η πρόσβαση στη σχολή στο Αιγάλεω γίνεται μέσα σε 10-15 λεπτά με λεωφορείο, γεγονός που καθιστά την περιοχή ιδιαίτερα ελκυστική για φοιτητές.

Αντίστοιχα, οι φοιτητές του Πανεπιστημίου Πειραιά επιλέγουν περιοχές όπως το Κερατσίνι, ο Κορυδαλλός, το Μοσχάτο και η Νίκαια για τη φοιτητική τους κατοικία, με βασικό κριτήριο τη δυνατότητα συγκατοίκησης. Οι περιοχές αυτές διαθέτουν μεγαλύτερα διαμερίσματα με δύο υπνοδωμάτια σε πιο προσιτές τιμές, ενώ η ύπαρξη σταθμών μετρό – ειδικά σε Νίκαια και Κορυδαλλό, όπου λειτουργούν από τον Ιούλιο του 2020 – ενισχύει σημαντικά την προσβασιμότητα προς το κέντρο και τις σχολές. Δεν είναι λίγοι, μάλιστα, οι φοιτητές του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής που επιλέγουν τις ίδιες περιοχές, αξιοποιώντας τη σύνδεση μέσω της Λεωφόρου Θηβών και των τοπικών λεωφορείων για άμεση επιστροφή στο σπίτι τους.

Όσον αφορά τους φοιτητές της Γυμναστικής Ακαδημίας και του Παντείου Πανεπιστημίου, οι περιοχές του Υμηττού, της Δάφνης, του Βύρωνα και της Ηλιούπολης αποτελούν ιδιαίτερα πρακτικές και ασφαλείς επιλογές. Η Ηλιούπολη και η Δάφνη διαθέτουν σταθμούς μετρό, διευκολύνοντας τη μετακίνηση σε ολόκληρη την Αθήνα, ενώ πρόκειται για ήσυχες, οικογενειακές γειτονιές με σταθερή ζήτηση. Από τον Βύρωνα και τον Υμηττό, η πρόσβαση στις σχολές γίνεται επίσης εύκολα μέσω λεωφορειακών γραμμών που κινούνται κατά μήκος των Λεωφόρων Βουλιαγμένης και Ηλιουπόλεως, με ανταπόκριση σε κοντινές στάσεις του μετρό.

Αξιοσημείωτη είναι και η άνοδος των ενοικίων ακόμα και σε περιοχές που θεωρούνταν παραδοσιακά πιο προσιτές, όπως η Νίκαια και ο Κορυδαλλός. Η προσθήκη σταθμών μετρό σε αυτές τις περιοχές το καλοκαίρι του 2020 φαίνεται πως ενίσχυσε σημαντικά τη ζήτηση και, κατ’ επέκταση, τις τιμές των ενοικίων. Την ίδια στιγμή, η πλειονότητα των διαθέσιμων ακινήτων προς μίσθωση είναι πλέον μερικώς ή και ολικώς ανακαινισμένα, στοιχείο που ανεβάζει επιπλέον το ύψος του ενοικίου, αλλά ανταποκρίνεται στις αυξημένες απαιτήσεις των ενοικιαστών.

Αξιοσημείωτο είναι πως πολλές περιοχές του ευρύτερου κέντρου της Αθήνας παρουσιάζουν ισχυρό πλεονέκτημα λόγω της εξαιρετικής διασύνδεσης με το δίκτυο των μέσων μαζικής μεταφοράς — κυρίως μέσω του μετρό και του ηλεκτρικού. Οι σταθμοί σταθερής τροχιάς αποτελούν το ταχύτερο και πλέον αξιόπιστο μέσο μετακίνησης στην πρωτεύουσα, προσφέροντας άμεση πρόσβαση προς πανεπιστημιακά ιδρύματα, κεντρικές οδούς και βασικά σημεία ενδιαφέροντος. Για τον φοιτητή που δεν διαθέτει ιδιωτικό μέσο και χρειάζεται καθημερινή μετακίνηση, η εγγύτητα σε σταθμό μετρό ή ηλεκτρικού καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την επιλογή κατοικίας — καθώς διασφαλίζει όχι μόνο χρόνο αλλά και σταθερότητα στην καθημερινότητά του, μειώνοντας την εξάρτηση από το κυκλοφοριακά επιβαρυμένο οδικό δίκτυο.

Στις 2.000€ το ετήσιο φοιτητικό επίδομα

Το επίδομα χορηγείται σε προπτυχιακούς φοιτητές των Ανώτατων και Ανώτερων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, των Ανώτερων Σχολών Τουριστικών Επαγγελμάτων και των Ακαδημιών Εμπορικού Ναυτικού της Ελλάδας, καθώς και των Σχολών της Κύπρου που συμμετέχουν στο σύστημα των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Δικαιούχοι είναι Έλληνες πολίτες ή πολίτες κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το βασικό ύψος του επιδόματος διαμορφώνεται στα 1.500 ευρώ ετησίως για φοιτητές που φοιτούν σε ιδρύματα εντός της Περιφέρειας Αττικής ή της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης. Για εκείνους που σπουδάζουν εκτός των δύο αυτών περιοχών, το ποσό αυξάνεται στα 2.000 ευρώ.

Ειδική πρόβλεψη υπάρχει για τους φοιτητές που επιλέγουν τη συγκατοίκηση. Σε περίπτωση που δύο φοιτητές μοιράζονται την ίδια μισθωμένη κατοικία, το ετήσιο επίδομα ανέρχεται στα 2.000 ευρώ για τον καθένα. Το ποσό αυξάνεται περαιτέρω στα 2.500 ευρώ για φοιτητές που φοιτούν σε ΑΕΙ εκτός Αττικής ή Θεσσαλονίκης και παράλληλα συγκατοικούν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από το εν λόγω επίδομα εξαιρούνται όσοι φοιτούν για την απόκτηση δεύτερου προπτυχιακού τίτλου σπουδών. Παράλληλα, για την ένταξη στο φοιτητικό επίδομα, ισχύουν εισοδηματικά κριτήρια που σχετίζονται με το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα του προηγούμενου έτους . Παράλληλα, οι γονείς του φοιτητή ή ο ίδιος να μην είναι κύριοι ή επικαρπωτές κατοικιών (ιδιοχρησιμοποιημένων ή εκμισθωμένων) που υπερβαίνουν τα διακόσια (200) τ.μ. αθροιστικά, με εξαίρεση κατοικίες ή διαμερίσματα που βρίσκονται σε δήμο ή κοινότητα με πληθυσμό λιγότερο των 3.000 κατοίκων. Ενώ, ο φοιτητής θα πρέπει να έχει εξεταστεί επιτυχώς στα μισά μαθήματα του προηγούμενου ακαδημαϊκού έτους για το οποίο αιτείται το επίδομα.

Αύξηση των ζητούμενων μισθωμάτων κατά 75% το χρονικό διάστημα 2017-2025

Η φετινή χρονιά αποδεικνύεται ίσως η πιο δύσκολη για τις οικογένειες που καλούνται να στηρίξουν οικονομικά ένα παιδί που εισάγεται στο πανεπιστήμιο, ιδιαίτερα όταν η σχολή βρίσκεται εκτός του τόπου μόνιμης κατοικίας. Το ζήτημα της φοιτητικής στέγης εξελίσσεται σε εξίσωση σχεδόν άλυτη, καθώς το κόστος στέγασης έχει εκτοξευθεί σε επίπεδα που αγγίζουν —και σε πολλές περιπτώσεις ξεπερνούν— το 60% έως 70% του μέσου μηνιαίου μισθού.

Τα στοιχεία της Eurostat είναι αποκαλυπτικά: το 71,9% των νέων ηλικίας 18-34 ετών στην Ελλάδα εξακολουθεί να διαμένει στο πατρικό του σπίτι. Η οικονομική αδυναμία ανεξαρτητοποίησης μετατρέπει την επιλογή της σχολής από ακαδημαϊκό και επαγγελματικό βήμα, σε αυστηρά οικονομική απόφαση: «Μπορούμε να πληρώνουμε 500-550 ευρώ τον μήνα για ενοίκιο; Ή μήπως πρέπει να επιλέξει σχολή μόνο αν βρίσκεται στην πόλη που ζούμε;»

Για τις οικογένειες που διαμένουν στην περιφέρεια και των οποίων η περιοχή δεν διαθέτει πανεπιστημιακή σχολή, το ενδεχόμενο μετεγκατάστασης του παιδιού μοιάζει πλέον με οικονομικό μονόδρομο με υψηλό κόστος. Οι γονείς καλούνται να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη χωρίς καμία φορολογική ελάφρυνση. Παρά το γεγονός ότι σε πολλές περιπτώσεις το ενοίκιο της φοιτητικής κατοικίας καταβάλλεται μέσω τραπεζικών συναλλαγών, το ποσό δεν εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα της οικογένειας, ούτε αναγνωρίζεται ως ουσιαστική δαπάνη διαβίωσης.

Αντιθέτως, οι οικογένειες που ενδέχεται να δεχτούν κάποια εξωτερική βοήθεια για να αντεπεξέλθουν —είτε από συγγενείς είτε από τρίτα πρόσωπα— κινδυνεύουν ακόμη και με επιπλέον φορολογική επιβάρυνση, λόγω τεκμαρτού εισοδήματος. Το αποτέλεσμα είναι τραγικά ειρωνικό: οι οικογένειες που πασχίζουν να προσφέρουν στο παιδί τους πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, κινδυνεύουν να «τιμωρηθούν» φορολογικά επειδή τολμούν να το στηρίξουν.

Η κατάσταση αυτή γεννά σοβαρά ερωτήματα για το κατά πόσο η ανώτατη εκπαίδευση στη χώρα παραμένει προσβάσιμη και ισότιμη. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η φοιτητική στέγη δεν είναι απλώς ένα πρόβλημα: είναι ένας παράγοντας που μπορεί να καθορίσει – ή να ματαιώσει – το μέλλον ενός νέου ανθρώπου.

Η συγκατοίκηση στη φοιτητική ζωή: παρούσα, αλλά όχι πανάκεια

Η συγκατοίκηση αποτελεί διαχρονικό και ουσιαστικό κομμάτι της φοιτητικής ζωής. Υπήρχε, υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει, ιδιαίτερα ως λύση ανάγκης σε περιόδους που το κόστος στέγασης καθίσταται απαγορευτικό για μια μέση οικογένεια. Τυπικά, συγκατοικούν είτε πρωτοετείς φοιτητές που προέρχονται από την ίδια πόλη —όπου υπάρχει ήδη γνωριμία μεταξύ των ίδιων αλλά και των οικογενειών τους— είτε μεγαλύτεροι σε ηλικία φοιτητές, που έχουν γνωριστεί κατά τη διάρκεια των σπουδών τους.

Οι τελευταίοι, συχνά επιλέγουν να συγκατοικήσουν στα τελευταία έτη φοίτησης, όταν έχουν απομείνει λίγα μαθήματα για την ολοκλήρωση του προγράμματος σπουδών και χρειάζονται μια οικονομική βάση στην πόλη των σπουδών τους, κυρίως για τις εξεταστικές περιόδους, εφόσον στο ενδιάμεσο έχουν επιστρέψει στον τόπο καταγωγής τους.

Ωστόσο, παρά τα εμφανή οφέλη που μπορεί να προσφέρει η συγκατοίκηση ως λύση επιμερισμού εξόδων, η ελληνική πραγματικότητα δημιουργεί σημαντικά εμπόδια. Το βασικότερο πρόβλημα έγκειται στο νομικό πλαίσιο των μισθώσεων: το συμβόλαιο γίνεται συνήθως στο όνομα και των δύο ενοικιαστών για το σύνολο της επιφάνειας του ακινήτου, γεγονός που σημαίνει πως αν ένας από τους δύο αποχωρήσει, ο άλλος φέρει την πλήρη οικονομική ευθύνη του συνολικού ενοικίου.

Σε αντίθεση με αυτό, σε χώρες όπως η Αγγλία, η συγκατοίκηση είναι πιο δομημένη και ασφαλής: ο ιδιοκτήτης μισθώνει ξεχωριστά το κάθε δωμάτιο στον αντίστοιχο ενοικιαστή, με αποτέλεσμα η ευθύνη να περιορίζεται στο συμφωνημένο μέρος του ενοικίου. Αν κάποιος αποφασίσει να αποχωρήσει, οι υπόλοιποι συγκατοίκοι δεν υποχρεούνται να καλύψουν το μερίδιό του.

Κατά συνέπεια, δεν μπορούμε να συγκρίνουμε ανόμοιες καταστάσεις και να παρουσιάζουμε τη συγκατοίκηση ως τη μοναδική ή καθολική λύση στο στεγαστικό πρόβλημα των φοιτητών στην Ελλάδα. Η σύγκριση με άλλα ευρωπαϊκά πρότυπα είναι άδικη όταν το θεσμικό και φορολογικό πλαίσιο είναι εντελώς διαφορετικό. Η αντιμετώπιση της φοιτητικής στέγης δεν μπορεί να περιορίζεται στη «λύση της συγκατοίκησης». Χρειάζονται στοχευμένες παρεμβάσεις από την Πολιτεία:

Κατασκευή νέων, σύγχρονων φοιτητικών εστιών, με αξιοπρεπείς όρους διαβίωσης.

Φορολογικά κίνητρα και ελαφρύνσεις για τις οικογένειες που στηρίζουν φοιτητές, ιδιαίτερα όταν το ενοίκιο καταβάλλεται διατραπεζικά και τεκμηριωμένα.

Θεσμική αναγνώριση των εξόδων στέγασης ως πραγματικό κόστος διαβίωσης, που θα μπορούσε να εκπίπτει από το φορολογητέο εισόδημα.
Η φοιτητική κατοικία δεν είναι προνόμιο, αλλά προϋπόθεση για ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση. Και αυτό δεν μπορεί να απαντηθεί μόνο με τη… συγκατοίκηση.

Η σκέψη για αγορά φοιτητικής κατοικίας «κερδίζει» έδαφος.

Μπροστά σε αυτή την πραγματικότητα, η ιδέα της αγοράς φοιτητικής κατοικίας αποκτά νέο ενδιαφέρον. Για τις οικογένειες που διαθέτουν ίδια κεφάλαια μεταξύ 60.000 και 80.000 ευρώ ή έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό, η αγορά ενός μικρού διαμερίσματος αξίας έως 120.000-150.000 ευρώ σε περιοχές όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, τα Χανιά ή η Ρόδος παρουσιάζει οφέλη. Σε αρκετές περιπτώσεις, η μηνιαία δόση του στεγαστικού δανείου δεν υπερβαίνει το ενοίκιο, ενώ η επένδυση θεωρείται ασφαλής, ειδικά εάν πρόκειται για ακίνητο προς ανακαίνιση.

Επιπλέον, πολλοί φοιτητές παραμένουν στην πόλη των σπουδών τους και μετά την αποφοίτηση, μετατρέποντας την αρχική επένδυση σε κατοικία ή ακόμα και σε μελλοντική πηγή εισοδήματος μέσω μίσθωσης.

Η φοιτητική στέγη, άλλοτε ένα διαδικαστικό ζήτημα της αρχής των σπουδών, έχει πλέον μετατραπεί σε πεδίο στρατηγικής επιλογής, οικονομικής διαχείρισης και – για ορισμένους – επενδυτικής σκέψης. Σε κάθε περίπτωση, είτε πρόκειται για ενοικίαση είτε για συγκατοίκηση ή αγορά, ο σωστός προγραμματισμός και η έγκαιρη ενημέρωση παραμένουν τα ισχυρότερα «όπλα» για φοιτητές και γονείς.

Εναλλακτικές περιοχές αναζήτησης φοιτητικής κατοικίας – Ακίνητα κατάλληλα για συγκατοίκηση με 2 ΥΔ άνω των 60τμ

Πηγή: https://www.newmoney.gr/