Μάτι: Επιβίωση, δικαιοσύνη, αναγέννηση
Τα σπίτια μας είναι χτισμένα πάνω σ’ άλλα σπίτια
Ευθύγραμμα, μαρμάρινα,
Κι εκείνα πάνω σ’ άλλα.
Τα θεμέλια τους
κρατιούνται πάνω στα κεφάλια
όρθιων αγαλμάτων
δίχως χέρια.
(Γ. Ρίτσος, «Προοπτική», συλλογή «Μαρτυρίες»)
Δημοσιεύτηκε :
Ο Τζον Γουίλερ κι ένας παράξενος άγνωστος ήχος. Καθώς η Θεοδώρα Μαυρογένη ετοιμάζει τον καφέ και την περιμένουμε στην καμένη αυλή της, το μυαλό μου ταξιδεύει στον Αμερικανό αστρονόμο και θεωρητικό φυσικό και προσπαθεί να καταλάβει τι ακριβώς είναι αυτό που ακούω.
Ο Γουίλερ έδωσε όνομα σε ό,τι βλέπω γύρω μου, παρόλο που το δικό του μυαλό ταξίδευε στο Σύμπαν: περιέγραψε πρώτος το σημείο εκείνο του Διαστήματος όπου κάποτε υπήρχε ο πυρήνας ενός γιγάντιου άστρου που έχασε τη μάχη ενάντια στη βαρύτητα, με αποτέλεσμα το υλικό του να καταρρεύσει και να συμπιεστεί περισσότερο ακόμα και από το υλικό ενός αστέρα νετρονίων.
Εδώ το άστρο έχασε τη μάχη αλλιώς, αλλά όλα γύρω είναι μια τεράστια μαύρη τρύπα.
Η κυρία Θεοδώρα σερβίρει τον καφέ κι ο ήχος αποκωδικοποιείται: είναι θρόισμα, μόνο που είναι οξύ και συριστικό, είναι ο άνεμος που περνά μέσα από καμένα δέντρα.
Η κυρία Θεοδώρα ζει μόνιμα εδώ και 26 χρόνια στο Μάτι και σώθηκε από τύχη μαζί με την εγγονή της την ημέρα της φωτιάς. Στη γειτονιά της έχει απομείνει εκείνη κι ένας μόνο γείτονας με το σκυλί του στην απέναντι μονοκατοικία.
Σε ολόκληρη την περιοχή δεν ζουν πια παρά μερικές εκατοντάδες άνθρωποι – συνήθως όσοι δεν έχουν άλλη επιλογή, όπως η κυρία Θεοδώρα.
«Τα βράδια βρικολακιάζω, νομίζω ότι θα τρελαθώ. Μετά λέω “Οχι, δεν θα χάσω και το μυαλό μου!” Κάθε μέρα προσπαθώ να επιβιώσω».
Και προσπαθεί όντως η κυρία Θεοδώρα – τόσο που, λίγο νωρίτερα, δεν μου επέτρεψε καν να τη βοηθήσω να κουβαλήσει τις σακούλες με τα ψώνια της: «Τώρα είσαι εσύ εδώ, αύριο θα είμαι πάλι ολομόναχη».
Και είναι αυτή η μοναξιά που αγριεύει τους ανθρώπους περισσότερο από κάθε τι άλλο – η μοναξιά και η αγωνία πως θα ξεχαστούν γρήγορα. «Η γειτονιά έσφυζε από ζωή και τώρα δεν απέμεινε κανείς. Η φίλη μου, ο γιος της, τα εγγόνια της χάθηκαν όλοι στο κτήμα… Της άλλης φίλης μου απέναντι βρήκαν στο σπίτι μόνο τα κόκαλά της… Κι εγώ πρέπει να επιβιώσω. Εχω παιδιά κι εγγόνια».
Η κυρία Θεοδώρα αναγκάστηκε να ξοδέψει όλα τα χρήματα που δόθηκαν στους κατοίκους ως έκτακτη ενίσχυση για να συνεφέρει ό,τι μπορούσε από το σπίτι της κι ακόμα περιμένει να βγει η σύνταξη χηρείας της – έχασε τον άνδρα της στις αρχές Ιουνίου.
«Τα έχω χάσει όλα πια, αλλά όχι την αξιοπρέπειά μου. Δεν κλαίγομαι, είμαι πάρα πολύ θυμωμένη. Ολες οι διαδικασίες κινούνται πάρα πολύ αργά. Εμεινα εδώ μέσα επί ενάμιση μήνα χωρίς ρεύμα, ακόμα δεν έχω τηλέφωνο και ίντερνετ, ακόμα δεν έχει βγει η σύνταξη που περιμένω κι αυτό είναι το μοναδικό μου έσοδο. Και μετά βλέπω τους πολιτικούς να καμαρώνουν για… την αποτελεσματικότητά τους και τους άλλους να στήνουν κοκορομαχίες. Μου φαίνεται πια πως οι πολιτικοί, όλοι οι πολιτικοί, ζουν σε ένα παράλληλο σύμπαν, εκτός πραγματικότητας. Ούτε καταλαβαίνουν τι περνάμε, ούτε τους νοιάζει τι σκεφτόμαστε και μάλλον μας περνούν για κρετίνους, ότι μπορούν να μας χειραγωγήσουν ο καθείς όπου θέλει».
Αν έχεις χρήμα διάβαινε
Επιβίωση. Δικαιοσύνη. Αναγέννηση. Αυτές οι τρεις λέξεις θα αρκούσαν για να περιγράψουν ακριβώς τι ζουν και τι επιθυμούν οι άνθρωποι στο Μάτι: παλεύουν για να επιβιώσουν, ζητούν να αποδοθεί δικαιοσύνη για τους νεκρούς τους και ονειρεύονται να αναγεννηθεί ο τόπος τους.
«Το Μάτι θα ξαναζωντανέψει τόσο γρήγορα όσο γρήγορα κινηθεί η ελληνική πολιτεία». Ο κύριος Γιώργος είναι ένας από τους παλιότερους κατοίκους της περιοχής – ένας αστός της παλιάς Αθήνας, που παραθέριζε με την οικογένειά του από παιδί στο Μάτι. Μας ζητά να μην τον φωτογραφίσουμε «γιατί εγώ θα σας πω τα δύσκολα, αυτά που δεν είναι ευχάριστα για κανέναν».
Ο κύριος Γιώργος δυσκολεύεται όχι γιατί αποκαλύπτει αλλά γιατί ανακαλύπτει στα 70 του σχεδόν την άγρια πραγματικότητα που κλείνεται σε μία λέξη: καπιταλισμός.
Ετσι, ο κύριος Γιώργος είναι πραγματικά σοκαρισμένος όταν μας λέει πως «όσοι έχουν χρήματα προχωρούν ήδη από μόνοι τους στις ανακατασκευές, φτιάχνουν ακόμα και τους κήπους τους! Η ζωή για όσους έχουν χρήματα προχωρά πολύ γρήγορα! Οι άλλοι όλοι περιμένουν τις διαδικασίες. Πάει πολύ καλά η περισυλλογή του αμίαντου, προχωρά ο καθαρισμός από τα καμένα δέντρα, αλλά οι άδειες για τα σπίτια αργούν πολύ… Θέλω να το γράψετε για να έρθει το κράτος να ελέγξει: ποιος διασφαλίζει αυτή τη στιγμή ότι κάποιος εκεί που είχε 100 τετραγωνικά δεν θα φτιάξει 300; Ποιος ελέγχει τις ανακατασκευές στα κίτρινα σπίτια; Δεν αναφέρομαι σε όσους δεν έχουν χρήματα και περιμένουν τις διαδικασίες από την Πολιτεία, αναφέρομαι σε όσους έχουν πολλά χρήματα και προχωρούν μόνοι τους».
Κι εκείνοι που δεν έχουν πολλά ή καθόλου χρήματα; Τι γίνεται με εκείνους τους ανθρώπους; ρωτήσαμε τον Θεμιστοκλή Μπάκα, πρόεδρο του Πανελλαδικού Δικτύου Κτηματομεσιτών E-Real Estates.
«Το Μάτι δημιουργήθηκε μετά τις πωλήσεις οικοπέδων από τη Μόνη Πεντέλης από ομάδα Χαλανδραίων. Η περιοχή, λόγω της κοντινής απόστασης από το κέντρο της Αθήνας, αποτέλεσε σημείο ενδιαφέροντος για παραθεριστική κατοικία πολλών αστών. Ταυτόχρονα όμως την επέλεγαν και χαμηλότερα οικονομικά στρώματα ως πρώτη κατοικία μετά τις ευεργετικές διατάξεις νομιμοποίησης αυθαιρέτων» εξηγεί ο κύριος Μπάκας πριν μας δώσει την εικόνα της αγοράς όπως είναι σήμερα:
Αγοραπωλησίες
«Πριν από τη φωτιά, οι αγοραπωλησίες ήταν ελάχιστες, με τις τιμές για ένα οικόπεδο κοντά στη θάλασσα εντός σχεδίου με συντελεστή δόμησης 0,2 να κυμαίνονται από 120 €/τ.μ. έως και 250 €/τ.μ. Η τιμή πώλησης για μεταχειρισμένες παλιάς κατασκευής μονοκατοικίες που ήθελαν ανακαίνιση ξεκινούσαν από 600 €/τ.μ. Τα νεόδμητα και με διαμορφωμένο εξωτερικό χώρο ακίνητα έφταναν ακόμη και τις 2.000 €/τ.μ.
Σήμερα, όσοι είχαν την πρώτη κατοικία τους στο Μάτι και έχουν υποστεί ολοκληρωτική καταστροφή, έχουν ξεκινήσει να βάζουν πωλητήρια σε τιμές πτωτικές ακόμη και 70% σε σχέση με το παρελθόν, διότι δεν μπορούν να προβούν σε ανακατασκευή. Παρόμοια είναι και η εικόνα των ιδιοκτητών που δεν ανήκουν στην ελίτ της περιοχής αλλά μικροϊδιοκτητών που είχαν παραθεριστική κατοικία προκατασκευασμένη.
Οι συζητήσεις για αγορά-πώληση κυρίως πραγματοποιούνται με τους όμορους ιδιοκτήτες μεγαλύτερης οικονομικής επιφάνειας που εκδηλώνουν ενδιαφέρον αγοράς-επέκτασης της περιουσίας τους, αφού γνωρίζουν ότι η επένδυση σε τιμές ευκαιρίας στην περιοχή σήμερα θα αποδώσει ικανοποιητικές αποδόσεις στο άμεσο μέλλον.
Υπάρχει η ευκαιρία το Μάτι να σχεδιαστεί από την αρχή και να αποτελέσει πρότυπο παραθεριστικού προορισμού στο Λεκανοπέδιο εφόσον εφαρμοστούν όλες οι ρυθμίσεις που έχει αναγγείλει η κυβέρνηση και δεν μείνουν μόνο στα χαρτιά».
Παραθεριστικό προορισμό έψαχναν και η Ανιε με την Αννα που τώρα περπατούν στη λεωφόρο Ποσειδώνος με τις φωτογραφικές μηχανές στα χέρια. Οι δυο φίλες προσπαθούν να συνειδητοποιήσουν πού ακριβώς έχουν προσγειωθεί από το μακρινό Ελσίνκι.
Εψαχναν για ένα οικονομικό πακέτο διακοπών της τελευταίας στιγμής. Η αγγελία ήταν θαυμάσια: ήλιος, θάλασσα, αεροπορικά εισιτήρια, διαμονή και τρία γεύματα για μια εβδομάδα με 450 μόλις ευρώ. «Ξέραμε τι έχει γίνει στην Ελλάδα, ήταν πρώτο θέμα στις ειδήσεις, απλώς δεν είχαμε καταλάβει ότι ερχόμασταν καταμεσής αυτής της περιοχής», μας λέει η Αννα.
Δεν είναι οι μόνες τουρίστριες εδώ: οι πισίνες των ξενοδοχείων πάνω κυριολεκτικά στο κύμα είναι γεμάτες. Αλλοι δεν γνώριζαν πού έρχονται, άλλοι γνώριζαν κι ήθελαν να δείξουν αλληλεγγύη, άλλοι εντελώς αδιάφοροι συνεχίζουν εντός των ξενοδοχειακών τειχών τις διακοπές τους. Αλλοι περπατούν ενεοί και περιδεείς στους καμένους δρόμους κι άλλοι ξεφωνίζουν σε νυχτερινά πάρτι σε βίλες που εξακολουθούν να νοικιάζονται μέσω airbnb.
Ολα αυτά δίπλα σε αγγελτήρια για κηδείες και μνημόσυνα και μια αφίσα για μια παράσταση που δεν δόθηκε ποτέ και κρέμεται στις κολόνες από τον Ιούλιο: «Ο καραγκιόζης πυροσβέστης»…
«Ποτίζω ασταμάτητα»
Κι έτσι, δύο μήνες μετά τη φωτιά κι έναν μήνα μετά την τελευταία φορά που ήρθαμε στο Μάτι, δεν μπορώ να νιώθω παρά ευγνωμοσύνη που συναντώ τη Μαρία και τον Βέρνερ: με βοηθούν να δω όσα θα προσπερνούσα.
Λιλιπούτεια αγριολούλουδα στα γκρεμίδια, καινούργια κλαριά σε όσα δέντρα απέμειναν, ελάχιστες πράσινες τούφες στην απανθρακωμένη γη. «Ποτίζω κάθε μέρα ασταμάτητα από τις 26 Ιουλίου. Κοίτα τι μου έκανε δώρο η τριανταφυλλιά μου: ένα μπουμπούκι!»
Η Μαρία και ο Βέρνερ είναι συνταξιούχοι και κάθε καλοκαίρι περνούν εδώ 4 μήνες. Φέτος εκείνος έκανε το μακρύ ταξίδι από τη Γερμανία καβάλα στο ποδήλατό του – από όλο του τον εξοπλισμό βρήκε ένα γρανάζι, όλα τα άλλα είχαν εξαϋλωθεί.
«Είμαστε πάρα πολύ τυχεροί όσοι χάσαμε υλικά πράγματα μόνο, όλα φτιάχνονται. Οι άνθρωποι όμως δεν γυρίζουν πίσω. Ακόμα και το δάσος θα ξαναγεννηθεί αν προσπαθήσουμε, οι άνθρωποι όμως δεν ξαναγεννιούνται. Για τους ανθρώπους που χάσαμε και για τους ανθρώπους που θα ακολουθήσουν έπειτα από εμάς οφείλουμε να κάνουμε ό,τι κάνει και η φύση: να παλέψουμε ώστε να συνεχιστεί η ζωή».
https://www.efsyn.gr/ellada/koinonia/165540_mati-epibiosi-dikaiosyni-anagennisi
Η ΓΝΩΜΗ ΣΟΥ ΜΕΤΡΑΕΙ