Ραγδαία αύξηση εμφανίζουν τα κενά εμπορικά ακίνητα και συγκεκριμένα εμπορικά καταστήματα αλλά και γραφειακοί χώροι σε προνομιακούς δρόμους που όπως φαίνεται “χτυπήθηκαν” σε μεγάλο βαθμό από τις συνέπειες της πανδημίας του κορονοϊού.

Οπως δείχνουν τα στοιχεία του Πανελλαδικού Δικτύου Ε-Real Estates η Τσακάλωφ από πεζόδρομος κυρίως καταστημάτων ένδυσης και με πληρότητες που άγγιζαν το 100% για πολλά χρόνια με τις τιμές μίσθωσης να κυμαίνονται από 150€/τμ -170€/τμ το 2009 το μήνα, πέρασε μια εποχή μεγάλης παρακμής εν μέσω μνημονιάκων χρόνων με τα περισσότερα καταστήματα να παραμένουν ξενοίκιαστα και οι τιμές μίσθωσης να έχουν υποχωρήσει στα 30€/τμ – 40€/τμ το μήνα.

Το χρονικό διάστημα 2017-2019, ο πεζόδρομος στην καρδιά του Κολωνακίου άλλαξε, τα κλειστά εμπορικά καταστήματα ένδυσης έδωσαν τη θέση τους σε νέα εγχειρήματα μαγαζιών υγειονομικού ενδιαφέροντος που έδωσαν και πάλι στη Τσακάλωφ την παλιά της αίγλη και την ζωντάνια που έλλειπε από το κέντρο του Κολωνακίου και της εγχώριας showbiz, ενώ οι τιμές μίσθωσης κυμαίνονταν πλέον από 80€/τμ – 90€/τμ το μήνα.

Παρόμοια εικόνα μαγαζιών υγειονομικού ενδιαφέροντος που έδωσαν ζωή εν μέσω κρίσης σε μικρότερη κλίμακα όμως, λειτούργησαν στο γνωστό σταυροδρόμι της Βουκουρεστίου με την Βαλαωρίτου όπου η ζωή στην κανονικότητα επέστρεφε, αλλά με μικρότερους ρυθμούς.

Ήδη από το πρώτο κύμα της πανδημίας του κορωνοϊού άρχισαν να αλλάζουν τα δεδομένα στα επαγγελματικά ακίνητα και κυρίως σε εμπορικά καταστήματα και καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, ενώ οι εκάστοτε αλλαγές να είναι άμεσα συναρτώμενες με τις εξελίξεις – την πορεία και την διάρκεια του αόρατου εχθρού που εδώ και 9-10 μήνες είναι αντιμέτωπος όλος ο πλανήτης.

Ο δεύτερος και μάλιστα αναμενόμενος κύκλος της πανδημίας, είναι περισσότερο επιθετικός, οδηγώντας τη πολιτεία σε νέα περιοριστικά μέτρα με στόχο την θωράκιση της υγείας των πολιτών.

Η διάρκεια του νέου κύκλου της πανδημίας σε συνάρτηση των μέτρων θωράκισης που επιβάλλονται, αλλάζουν άρδην τις καθημερινές μας συνήθειες, τον τρόπο απόκτησης – αγοράς αγαθών και υπηρεσιών,  καθώς και τα οικονομικά δεδομένα τόσο των πολιτών όσο και των επαγγελματιών στον εκάστοτε κλάδο της οικονομίας.

Πλέον, υπάρχουν πολλά καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που δεν έχουν ανοίξει από το πρώτο lockdown, χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί «γνωστό» κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος στο Κολωνάκι το οποίο λειτούργησε 3-4 μήνες από την ημέρα των εγκαινίων και από τον Μάρτιο παραμένει κλειστό, με τους ιδιοκτήτες της επιχείρησης να αναφέρουν ότι δεν γνωρίζουν αν θα ανοίξουν ξανά και αν τους συμφέρει να κρατήσουν την επιχείρηση ή να ενταχθούν στον πτωχευτικό κώδικα. Παρόμοια κατάσταση και σε πολυσύχναστο κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος στην οδό Ομήρου με πολυετή λειτουργία που πλέον ο ιδιοκτήτης έχει αναρτήσει πινακίδα ενοικιάζεται.

Ταυτόχρονα, όπως λέει ο Πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου E-Real Estates Θεμιστοκλής Μπάκας δεν ήταν λίγα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που δεν κατάφεραν μέχρι και σήμερα να καταβάλουν το 60% του μηνιαίου μισθώματος για τους μήνες του πρώτου lockdown, με τους ιδιοκτήτες να μην έχουν δεχθεί οποιαδήποτε διαπραγμάτευση για μείωση του μισθώματος και ταυτόχρονα να μετρούν απώλειες ακόμη και 10 μήνες, ενώ οι επιχειρηματίες αναγκάστηκαν να κλείσουν την επιχείρηση τους για να μην μεγαλώνουν τα χρέη ή/και οι περισσότερο τολμηροί για τα σημερινά δεδομένα να πραγματοποιούν μετεγκατάσταση – να μεταφέρουν την επιχείρηση τους σε περιοχές με χαμηλότερα μισθώματα, όπως πραγματοποίησε πρόσφατα γνωστό κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος που λειτουργούσε επί της οδού Βαλαωρίτου.

“Μη ξεχνάμε ότι ένας μεγάλο ποσοστό καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος στο κέντρο λειτουργούσε σε μεγάλο βαθμό με επισκέπτες ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης, είτε προσφέροντας πρωινό delivery, είτε μικρογεύματα και καφέ”.

Στον ίδιο πολυσύχναστο πεζόδρομο της Αθήνας, την οδό Βαλαωρίτου, πριν την ανακοίνωση του δεύτερου lockdown, κατέβασε ρολά εμπορικό κατάστημα που λειτουργούσε με ήδη υπόδησης από το 2014, ενώ λίγα μέτρα πιο κάτω σχεδόν στην συμβολή της Βαλαωρίτου με την οδό Αμερικής, κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος – αλυσίδα 4 καταστημάτων στο κέντρο της Αθήνας  που λειτουργούσε από το 2015 με συμβόλαιο 5ετης διάρκειας , κατέβασε ρολά στις 30 Οκτωβρίου μετά από αίτημα αύξησης του ενοικίου κατά 900€/μήνα δλδ από τα 1.100€/μήνα στις 2.000€/μήνα” λέει ο ίδιος.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος επί της Πατριάρχου Ιωακείμ στο Κολωνάκι όπου οι επιχειρηματίες ενώ κατέβαλαν όλα τα μισθώματα με στόχο να μην αφήσουν χρέη, αποφάσισαν να κλείσουν την επιχείρησή τους διότι ο τζίρος έχει μειωθεί ακόμη και 70%. Μη ξεχνάμε ότι πολλά καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος και κυρίως αυτά που λειτουργούν μέσω delivery, ο μεγαλύτερος τζίρος του προερχόταν από τους εργαζόμενους που ένα μεγάλο ποσοστό πλέον εργάζεται από το σπίτι ή σε καθεστώς κυκλικής απασχόλησης.

Επιχείρηση υγειονομικού ενδιαφέροντος με μαγειρευτά φαγητά  επί της οδού Ομήρου, που λειτουργούσε κυρίως από τους εργαζόμενους των κεντρικών γραφείων τράπεζας που βρισκόταν ακριβώς δίπλα, αλλά και με εργαζόμενους εταιρειών της περιοχής, κατέβασε ρολά στο δεύτερο lockdown και το κατάστημα διατίθεται πλέον προς μίσθωση.

Παρόμοια περίπτωση και σε κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος με παρουσία 33 ετών πλησίον της πλατείας Συντάγματος επί της οδού Ξενοφώντος . Ο επιχειρηματίας μετά το άνοιγμα των καταστημάτων τον Ιούνιο, είχε τζίρο 50% σε σχέση με την προ κορωνοϊού εποχή, πλέον ο τζίρος του έχει διαμορφωθεί στο 20% , ενώ οι απασχολούμενοι – εργαζόμενοι στο κτίριο που στεγάζει την επιχείρησή του στο ισόγειο από 110 που ήταν, πλέον είναι 11. Ο επιχειρηματίας, είχε αποφασίσει να κρατήσει – να στηρίξει την επιχείρησή του με ιδία κεφάλαια έως και τα τέλη Νοεμβρίου μήπως αλλάξει η κατάσταση, σε αντίθετη περίπτωση θα έκλεινε για να μην βρεθεί μετά από 33 χρόνια εργασίας να χρωστάει ενοίκια, εισφορές και προμηθευτές, πλέον τον πρόλαβε το νέο lockdown και «αναγκαστικά» έκλεισε οριστικά την επιχείρηση. Ενώ, ο ιδιοκτήτης έχει ήδη απευθυνθεί σε μεσιτικά γραφεία για την πώληση του ακινήτου.

Κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος επί της Βουκουρεστίου πάνω από την οδό Σκουφά, κατέβασε ρολά πριν το δεύτερο lockdown, ενώ τον επαγγελματικό εξοπλισμό τον πούλησε σε επαγγελματίες του κλάδου για άμεση ρευστότητα.  Παρόμοια εικόνα και σε δυο «γνωστά» καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος επί της οδού Σκουφά, πριν την εκκλησία του Αγίου Διονυσίου, κατέβασαν ρολά και πλέον τα ακίνητα διατίθενται προς μίσθωση.

Αν κάποιος κάνει μια βόλτα στο Κολωνάκι, θα δει ότι επί της Σκουφά, από το ύψος της Ασκληπιού έως την Πλατεία Κολωνακίου διατίθενται 15 καταστήματα προς μίσθωση, καταστήματα που πριν λίγους μήνες λειτουργούσαν κυρίως επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος.

Παρόμοια η εικόνα στην οδό Τσακάλωφ, όπου τα καταστήματα που διατίθενται πλέον αριθμούν τα 18, εκ των οποίων τα 9 βρίσκονται στο πεζοδρομημένο τμήμα της Τσακάλωφ. Στον πεζόδρομο που πριν 1 χρόνο, αποτελούσε το στέκι της εγχώριας showbiz.

Eπί της οδού Αναγνωστοπούλου, τα καταστήματα που διατίθενται πλέον αριθμούν τα 12, στη Σόλωνος από το ύψος της Ασκληπιού έως την οδό Κανάρη τα καταστήματα που διατίθενται πλέον αριθμούν τα 13, στην Βουκουρεστίου από το ύψος της Τσακάλωφ έως την Ακαδημίας τα καταστήματα που διατίθενται πλέον αριθμούν τα 7, ενώ  στην Λυκαβητού από το ύψος της Ακαδημίας έως την οδό Σκουφά, έκλεισε πρόσφατα κατάστημα εστίασης, με το σύνολο των καταστημάτων που διατίθενται πλέον να αριθμούν τα 5.

Πηγή: Πανελλαδικό Δίκτυο Ε-Real Estates

Αδεια τα καταστήματα στην Τσακάλωφ

Τα άδεια καταστήματα πλέον στο Κολωνάκι, μόνο στους δημοφιλείς δρόμους, αγγίζουν τα 80, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων που έχουν κατεβάσει ρολά, είναι επιχειρήσεις υγειονομικού ενδιαφέροντος και εστίασης. “Οδηγούμαστε σε καταστροφική ρίξει των δυο μερών της μισθωτικής σύμβασης, μια εποχή που θα πρέπει να κυριαρχήσει η λογική και η από κοινού προσπάθεια διαφυγής από την οικονομική κρίση. Σίγουρα το επόμενο διάστημα, το μεγαλύτερο πρόβλημα θα το αντιμετωπίσουν τα εμπορικά κέντρα, διότι πολλοί καταναλωτές αποφεύγουν τον συνωστισμό στα μεγάλα καταστήματα, λόγω της ανάγκης προσωπικής προστασίας. Το μηνιαίο μίσθωμα ενός καταστήματος κυρίως εστίασης, εκτός από το σημείο που βρίσκεται, σημαντικό ρόλο στην αξία του- στο ύψος του μισθώματος διαδραματίζει και η δυναμικότητά του.

Θεωρούμε ότι οι πιέσεις στις τιμές μίσθωσης εμπορικών καταστημάτων το επόμενο διάστημα θα είναι μεγάλες και μάλιστα σε πολλές εμπορικές πιάτσες οι μειώσεις των μισθωμάτων, θα μας γυρίσουν αρκετά χρόνια πίσω, ενώ ευχόμαστε να μην αντικρίσουμε πάλι την εικόνα του παρελθόντος με χιλιάδες κλειστά καταστήματα.

Μη ξεχνάμε ότι τα δεδομένα στο δεύτερο lockdown είναι εντελώς διαφορετικά με τον Μάρτιο και πιθανό κάποιες από τις επιχειρήσεις που έκλεισαν με κυβερνητική εντολή να μην επαναλειτουργήσουν λόγω αδυναμίας εκπλήρωσης των υποχρεώσεών τους. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που ανέλυσε η ΓΕΣΕΒΕ, ο κύκλος εργασιών στην εστίαση είναι σήμερα 60% πιο μικρός σε σχέση με τα περυσινά επίπεδα. Ο ετήσιος τζίρος της εστίασης θα είναι περίπου στα 2  δισ ευρώ, όταν πέρυσι ήταν 5 δισ ευρώ.

Η ελληνική οικονομία για να ανακάμψει ιδιαίτερα μετά να σενάρια για lockdown “ακορντεόν” έως την Άνοιξη,  θα πρέπει την επόμενη ημέρα όλοι οι πολίτες της να είναι ενεργοί” επισημαίνει ο κ. Μπάκας.

Αλλάζει το εσωτερικό design στους γραφειακούς χώρους

Παρόμοια είναι η εικόνα και στον κλάδο των γραφείων με την τηλεργασία να αλλάζει τα δεδομένα και να “αδειάζει” ολόκληρα κτίρια. Σύμφωνα με τα στοιχεία της E-Real Estates στο κέντρο της Αθήνας οι διαθέσιμοι γραφειακοί χώροι καταγράφουν σήμερα άνοδο της τάξης του 10,35% ενώ στα κεντρικά και νότια προάστια χτυπάνει ποσοστό ρεκόρ της τάξης του 32,5%.

Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι η πανδημία του κορονοϊού άλλαξε και σχεδιαστικά τους γραφειακούς χώρους αφού εξαιτίας των μέτρων προστασίας οι μισθωτές δεν επιλέγουν πλέον τους ανοιχτούς χώρους χωρίς διαχωριστικά που μέχρι σήμερα θεωρητικά ευνοούσαν την συνεργασία μεταξύ των εργαζομένων και τελικά την παραγωγικότητα αλλά πιο μικρούς χώρους με ξεχωριστά γραφεία στο εσωτερικό τους. Μερικές εταιρείες στο εξωτερικό “βλέπουν” όπως λένε να επιστρέφει το στυλ του ατομικού γραφείου (τύπου cubicle) με διαφανή διαχωριστικά γύρω-γύρω αλλά και ευρύτερη χρήση υλικών με αντιμικροβιακές ιδιότητες, όπως ο χαλκός, αλλά και αλλαγές στα συστήματα κλιματισμού ώστε να μη “στοχεύουν” τα γραφεία, γιατί -όπως έχει δείξει και κινεζική έρευνα- το ρεύμα αέρα μπορεί να μεταφέρει σε αρκετά μέτρα απόσταση τον ιό από κάποιον άρρωστο εργαζόμενο.

Επεξεργασία: Πανελλαδικό Δίκτυο E-Real Estates, τα δεδομένα προκύπτουν από site αγγελιών ακινήτων