του Γιώργου Μανέττα

Τεκτονικές αλλαγές στην αγορά της επαγγελματικής στέγης φέρνουν τα εμβληματικά έργα ανάπλασης που βρίσκονται σε τροχιά υλοποίησης στο λεκανοπέδιο Αττικής.

Το project του Ελληνικού, ο Πύργος του Πειραιά και η ανάπλαση της λεγόμενης Αθηναϊκής Ριβιέρας από το ύψος του Φαλήρου μέχρι και τη Γλυφάδα αναμένεται να μετατοπίσουν σταδιακά – όπως αναφέρουν παράγοντες του real estate – το κέντρο βάρους της αγοράς γραφείων προς την ευρύτερη περιοχή των νότιων προαστίων που οριοθετείται από τη Λεωφόρο Συγγρού, τον Πειραιά και το παραλιακό μέτωπο της πρωτεύουσας.

Μαζί μετατοπίζεται και το επενδυτικό ενδιαφέρον Ελλήνων και ξένων, οι οποίοι διερευνούν τις προοπτικές που θα αναδυθούν μετά και την οριστική λήξη της πανδημίας στον τομέα των γραφειακών χώρων.

Ειδικότερα, ο Πειραιάς συνεχίζει την ανοδική του πορεία παρουσιάζοντας αυξημένη ελκυστικότητα για τους επενδυτές και κατέχει μία από τις πρώτες θέσεις ενδιαφέροντος τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα μετά τα τέλη του 2016.

Η περιοχή του Παπαστράτου έχει εξελιχθεί σε εμπορικό πόλο με επενδύσεις σε νέους σύγχρονους γραφειακούς χώρους 50.000 τ.μ., ενώ εξίσου έντονο είναι το ενδιαφέρον που αναπτύσσεται σε όλη την παράκτια ζώνη του Πειραιά λόγω της ανακαίνισης του Πύργου του Πειραιά των 30.000 τ.μ. και των νέων έργων της COSCO στο λιμάνι.

Τα επενδυτικά βλέμματα

Στα νότια προάστια του Ν. Αττικής, οι κύριοι άξονες γραφειακών χώρων είναι οι Λ. Συγγρού, Ποσειδώνος και Βουλιαγμένης, άξονες που επικεντρώνουν τόσο τα επενδυτικά βλέμματα όσο και νέων εταιρειών που αναζητούν ποιοτικούς σύγχρονους γραφειακούς χώρους.

Οι γενικότερες βελτιώσεις που υλοποιούνται ή/και έχουν προγραμματιστεί στον Νότιο Τομέα της Αττικής σε συνδυασμό με τις προσδοκίες που έχουν δημιουργηθεί από την ανάπλαση της έκτασης του πρώην διεθνούς αεροδρομίου των Αθηνών παίζουν καθοριστικό ρόλο. Βέβαια, το μεγαλύτερο μέρος των κτιρίων γραφειακών χώρων ιδιοχρησιμοποιείται από εγχώριες και αλλοδαπές ασφαλιστικές εταιρείες, ενώ έντονη είναι και η παρουσία ναυτιλιακών εταιρειών.

«Ο κλάδος της αγοράς γραφείων αναμένεται να αλλάξει ριζικά από το γεγονός ότι αρκετές επιχειρήσεις θα αντιληφθούν ότι μπορούν να είναι παραγωγικές, χωρίς να χρειάζεται να μετακινείται το προσωπικό στο κέντρο της Αθήνας. Βραχυπρόθεσμα θα καταγραφούν μεγάλες αλλαγές αν καθιερωθεί η τηλεργασία. Σίγουρα θα υπάρχει μεγάλη ανάγκη για νέους γραφειακούς χώρους (η προσφορά δεν είναι μεγάλη σήμερα), που θα πληρούν τις βασικές προϋποθέσεις υποστήριξης της τηλεργασίας, δηλαδή τεχνολογικά αναβαθμισμένους, σε έξυπνα και οικολογικά κτίρια», επισημαίνει ο πρόεδρος του E-Real Estates Θεμιστοκλής Μπάκας.

Ηδη υπάρχει σε εξέλιξη μια σειρά από νέες επενδύσεις για την αναβάθμιση των υποδομών σε κτίρια γραφείων από τις μεγάλες εταιρείες real estate (κατασκευαστικές και developers), προκειμένου να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες (τόσο από πλευράς κατασκευής όσο και ενεργειακής αποδοτικότητας).

Οι νέες τάσεις στον σχεδιασμό

Αλλαγές υπάρχουν και όσον αφορά τον σχεδιασμό των γραφειακών χώρων. Ολα δείχνουν ότι το μοντέλο των ανοιχτών χώρων (open space) χωρίς σταθερά διαχωριστικά και κλειστά γραφεία ακόμη και για διευθυντικά στελέχη που κυριάρχησε από το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα ως σήμερα θα πρέπει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα.

Σύμφωνα με ειδικούς του real estate, μετά την πανδημία θα αυξηθεί η ανάγκη σε χώρο και θα μειωθεί η πυκνότητα των εργαζομένων, ενώ θα ενταθούν οι προσπάθειες για αυτοματισμούς και αποφυγή επαφής με κοινόχρηστα αντικείμενα.

Εξάλλου, σύμφωνα με διάφορες μελέτες, η τηλεργασία «ήρθε για να μείνει» και μετά την πανδημία, προσθέτοντας μία ακόμη παράμετρο στην εξίσωση. Ενα μεγάλο ποσοστό εργαζομένων δείχνει να προτιμά ένα υβριδικό μοντέλο εργασίας, όπου θα έχουν τη δυνατότητα να εργάζονται και εξ αποστάσεως δύο με τρεις ημέρες την εβδομάδα.